Bang om iets te missen, trappen we steeds weer in de val. Eerst bij de keuze en later bij het inrichten van een online leeromgeving. Functionaliteit willen we. Hoe meer hoe beter! Toegegeven. In een eerdere rol als product owner tuinde ik ook in de val van FOMO (Fear Of Missing Out). Gelukkig schijnt dit menselijk te zijn. Maar ook vaak onwenselijk. Het ontdekken van design principes helpt me nu nog dagelijks bij het adviseren van klanten over de inrichting van hun learning management systeem. Maar ik ken mijn rol.
Een snoepwinkel beginnen
In 2014 begon ik met mijn rol als product owner van een leeromgeving voor 40.000 studenten van een van de grootste en mooiste leerinstituten van Nederland, ICM opleidingen en trainingen. Er waren op dat moment veel klachten over het platform, en de algemene waardering schommelde rond een zes. Ik herinner mij nog dat ik in mijn eerste weken veel rondjes liep door de organisatie om op te halen wat er zowel gepland of gewenst was. Hieruit kwam een steeds langere verlanglijst wat het platform allemaal zou moeten kunnen. De backlog was al snel een soort snoepwinkel waarin iedereen zijn lekkerste snoepje aan had toegevoegd. Vol trots stuurde ik updates wat voor mooie functionaliteiten er allemaal bij zouden komen.
Meer snoep, minder waardering
De maanden daarna waren moeizaam, omdat er zo veel nieuwe functionaliteiten moesten worden gelanceerd. Dit ging met horten en stoten. Het vreemde was dat elke toegevoegde functionaliteit geen verhoging in de waardering van het platform leidde. Terwijl de bezoeker nu zo veel mooie dingen kon doen! Ook binnen de organisatie veranderde er weinig, de medewerkers en docenten bleven aangeven dat er toch ‘zo veel meer mogelijk zou moeten zijn’. Maar nieuwe functionaliteiten werden nauwelijks in gebruik genomen.
Rams en Brands
Een verandering in denken kwam in gesprek met Bas Brands, een getalenteerd platformontwikkelaar en designer. Hij introduceerde op zijn beurt het denken van Dieter Rams, de iconische productdesigner (en beïnvloeder van Steve Jobs) die in het begin van het jaren 80 talloze bekende producten introduceerde. Zijn 10 grondbeginselen geven richting aan een goed design waar eindgebruikers gelukkig van worden. (Er zijn overigens meer designprincipes die elkaar vooral aanvullen, zoals de Usability Heuristics van Jakob Nielsen of het door Google bedachte Material Design).
Minder rommelig, meer innovatie en detail
Toen ik met die design principes naar het platform keek, viel mij pas op hoeveel onbegrijpelijke knoppen en acties er waren opgenomen. Hierdoor was het geheel rommelig en verwarrend. Ook was het lastig om een mooi design door te voeren. Alle objecten vochten om aandacht. Vanaf toen heb ik de basiskeuze gevolgd om altijd met zo min mogelijk knoppen en acties zoveel mogelijk resultaat te organiseren. Met de hulp van Bas heb ik toen grote stappen gezet. In de jaren daarna bouwden we met het development team waarbij gebruikersfeedback een centrale rol innam. Met als hoogtepunt de laatste meting: de algemene waardering was gestegen van een 6 tot een 8,1 (!).
Je bent een product owner, geen designer
Mij helpt het als product owner om zelf een visie te hebben over hoe ik wil dat een leerplatform eruitziet, en wordt ervaren. Het doorontwikkelen of opzetten van platforms gaat vooral over het toevoegen van relevante functionaliteit. Door continu mee te nemen of schermen drukker worden, en ook requirements te schrijven die rust en elegantie borgen, zet je development teams en designers op het goede spoor. Er is wel een gevaar om op de stoel van de designer (of frontender) te gaan zitten en het design te beïnvloeden. Maar design is een vak. Zij weten hoe je met kijkrichtingen, ‘call to actions’, blokposities, fonts en kleuren de cursist helpt snel te vinden wat hij of zij nodig heeft. En voor de product owners. Denk aan FOMO en blijf bij je eigen rol: richting geven aan de juiste koers van ontwikkeling, niet de invulling daarvan.
