Lui en onderuitgezakt kijken naar een Powerpoint presentatie met oneindig veel slides… een grotere mate van passief leren bestaat er bijna niet.
Maar hoe zorg je er voor dat lerenden fris en vitaal zelf in actie komen? Actief leren is een veelgebruikte term en lijkt een hoger doel in de wereld van educatie. Maar wat bedoelen we er mee? Ongetwijfeld heeft niet iedereen dezelfde definitie van dit begrip.
Moderne leervormen
Tijdens het door Ned-moove (de Nederlandstalige Moodle vereniging) georganiseerde najaarsseminar, werd ‘actief’ in de context van learning nader onder de loep gelegd. Het schepte mijn verbazing dat we in kringvorm werden opgesteld voor een onderwijsleergesprek, een mijns inziens traditionele leervorm. Juist in deze vorm, waarin het gemakkelijk is je passief op te stellen, discussieerden we over moderne educatie zoals actief leren. Maar is actief leren wel zo’n moderne leervorm?
Leercyclus van Kolb
Kolb en zijn leerstijlen zijn al sinds de vorige eeuw bekend. Hij zette allang actief en passief leren tegenover elkaar. Actief leren stelde hij, ontstaat door simpelweg te doen en vervolgens daar ervaringen uit te halen. Of juist in omgekeerde volgorde eerst iets ervaren wat ervoor zorgt dat je actief iets gaat ondernemen. Kolb hechtte geen belang aan de volgorde waarop de lerende de verschillende fases (actief experimenteren, concreet ervaren, reflectief observeren en abstract conceptualiseren) van de leercyclus doorloopt. De kracht hierin was volgens hem juist dat iedereen dit op zijn eigen manier mag, of beter gezegd, juist moet doen. We komen vaak vaste leerroutes tegen. Maar met oog op deze theorie, is er voldoende de vraag gesteld of dat de meest effectieve manier van leren is? Ik betwijfel het.
Een kwestie van aanbod
Regelmatig willen we nog graag bepalen op welke manier de leerstof zou moeten worden aangeboden. Ook ik moet mezelf daarin dwingen om mij daarin te blijven uitdagen flexibeler en creatief te zijn, zodat de lerende ook echt actief op onderzoek uit kan gaan, passend bij zijn leerstijl. Aansluitend hierop is het 70-20-10 principe van toepassing, waarbij het informele leren de grootste rol speelt in het leerproces en waar van de lerende dus ook een grote mate van zelfstandigheid en actie verwacht wordt. Kan de lerende dat aan om verantwoordelijkheid te nemen voor zijn eigen leerproces? Ik ben overtuigd van wel, maar alleen met goede ondersteuning en variatie aan mogelijkheden die hem worden aangeboden. Het gaat er dus niet alleen om wat je wanneer aanbiedt aan de lerende, maar ook en vooral hoe je dat doet.
Active learning design
Na het kringgesprek tijdens het seminar kwam daarom ook naar voren dat om een lerende actief te krijgen, we als ontwerpers ook actief moeten zijn, namelijk door mogelijkheden voor ervaringen te creëren. Zo zou het altijd moeten gaan, ik zag dat de aanwezigen werden aangespoord om met elkaar aan de slag te gaan in het bedenken en uitwerken hiervan. Wanneer we op deze wijze te werk gaan mogen we onszelf active learning designers noemen, dat klinkt toch ontzettend mooi? Dan lever je volgens mij pas echt een bijdrage aan ontwikkeling van de lerende!
Ik stel voor dat we active learning design nog meer in ons dagelijks werk inzetten, dat kan zijn door de toepassing van gamification of augmented reality. Voor wie deze begrippen nog onbekend zijn, ga eens actief op zoek…
De moderne technologie biedt tal van mogelijkheden om actief leren te ondersteunen en lerenden rijke ervaringen te bieden. Dus weg met onderuitgezakt leren, kom in actie!
